Jan van Dijk

Zelf grondwaterpeil hoger houden

Nieuws Datum
30/05/2023
“Wanneer de Waal laag staat in de zomer stroomt water van de boomgaard naar de rivier. Met ons systeem van peilgestuurde drainage kunnen we water langer vasthouden op een perceel fruit”, vertelt teler Jan van Dijk uit Ophemert.

Hij en zijn broer Albert (en hun beider zonen) hebben bijna vijftig hectare appels en peren, op het bedrijf wordt ook gekoeld en gesorteerd. “Op twee nieuwe percelen, 11 hectare, hebben we een drainagesysteem aangelegd waarmee we de percelen langer vochtig kunnen houden in droge zomers. We houden hemelwater langer vast. Dat is beter voor het fruit en je hoeft niet zo vaak te beregenen. Want water is schaars aan het worden, zeker nu iederéén in warme periodes beregent. Het Waterschap krijgt daar een probleem door, het peil in de sloten kan soms niet meer worden gegarandeerd.”

De oorzaak zit hem volgens Van Dijk in de lage waterpeilen die de Waal de afgelopen jaren te zien gaf. “De Nederrijn en de Maas hebben stuwen, daar wordt water tegengehouden en kan het grondwaterpeil op de oevers vaak worden gehandhaafd. De Waal is erop ingericht om zo veel mogelijk water af te voeren naar zee. In droge zomers staat het water in de Waal tot wel anderhalve meter onder het grondwaterpeil hier in de Tielerwaard. Dan krijg je omgekeerde kwel, het water loopt ondergronds de rivier in. Dan wordt het te droog voor de bomen en kun je daartegen niet genoeg meer bedruppelen. De capillaire werking van de grond is veel minder omdat het grondwaterpeil zakt.”

“We hebben als ondernemers en bewoners samen de taak om zo goed mogelijk met het grondwater om te gaan. Fruittelers in het gebied hebben daarover overleg in de Betuwse Watertafel, met Provincie Gelderland en het Waterschap Rivierenland. Wij hier hebben bij de aanleg van nieuwe percelen de drainage gecentraliseerd, het water wordt niet afgevoerd maar komt in een centrale leiding. Wanneer we die nu op een punt afsluiten, kan het water ondergronds niet meer weg. We hebben vochtmeters waarmee we kunnen bepalen wanneer we ingrijpen zodat het water in het perceel blijft. Zo gaan we er zuinig mee om. Want we kunnen ook niet van het Waterschap verwachten dat die de aanvoer altijd op peil houdt. Ze zijn er immers wettelijk gesproken hoofdzakelijk voor de áfvoer.”

Het systeem is afgelopen zomer voor het eerst ingezet en werkt goed, vertelt Van Dijk. “Maar dat biedt nog geen garantie dat het zo blijft, we hadden vorig jaar al een droog voorjaar, heel anders dan nu. We werken als fruittelers met en in de natuur en dat geeft variatie.” En wat ziet hij in de toekomst? “Het zal nog wel lang duren voor overheden het inzien, maar ook de Waal heeft eigenlijk stuwen nodig. We voeren te veel en te snel water af in droge periodes.”

Terug